بررسی زمینه های شکل گیری و فروپاشی کمیته قیام سعادت

کمیته قیام سعادت که با اتحاد خوانین جنوب غربی و غرب کشور و همراهی اقلیت مجلس شکل گرفت.از جمله رویدادهای مهم پس از وقوع کودتای اسفندماه1299 بشمار می رود که در تقابل با اقتدارگرایی حکومت نظامی سردارسپه شکل گرفت. تا قبل از دوره ی مورد بحث این پایان نامه، نظام استبداد شاهنشاهی ایران، با بروز انقلاب مشروطیت به نظام پادشاهی مشروطه مبدل شده بود.اگر چه نهادهای قانونی و احزاب شکل گرفتند، اما به دلیل ضعف دولت مرکزی، نبود ارتش منظم،فقدان خطوط مواصلاتی، هرج و مرج و ملوک الطوایفی شدت گرفته بود.از جمله ی این خوانین نیمه مستقل،شیخ خزعل،خوانین بختیاری و والی پشتکوه لرستان بودند که در نواحی جنوبی و غربی کشور حکمرانی می کردند. که به دلیل موقعیت استراتژیکی منطقه نفوذشان، انگلیسی ها با آنها ارتباطاتی برقرار نموده بودند.با اکتشاف نفت در منطقه و سپس شروع جنگ جهانی اول ارتباط انگلیس با خوانین مذکور بویژه شیخ خزعل و برخی خوانین بختیاری محکم تر شد و آنها تقریباً به حکام تحت الحمایه ی انگلیس تبدیل شدند. با کودتای 1299 ه.ش و ظهور رضاخان و سیاست وی مبنی بر یکپارچه سازی و تمرکز گرایی کشور باعث مقاومت خوانین مذکور و تشکیل کمیته قیام سعادت توسط آنها در برابر رضاخان شد.زمانی که قیام سعادت هدف خود را بازگشت احمدشاه و دفاع از مشروطیت اعلام نمود،دیگر مخالفان رضاخان همچون اقلیت مجلس پنچم به رهبری مدرس به تشویق و حمایت خوانین مذکور پرداختند،اما انگلستان که تا قبل از کودتای 1299 سیاستش مبنی بر حمایت و دوستی با خوانین بود،در این زمان دست از حمایت خوانین برداشت.از اینرو تغییر سیاست انگلیس در حمایت از خوانین بعد از کودتای 1299 ش در کنار قدرت طلبی و دیکتاتور منشی رضاخان و ناامیدی و سست ارادگی احمدشاه و نااستواری اتحادیه خوانین و در نتیجه نیرومندی حکومت مرکزی که با مشت آهنین و قدرت نظامی حمایت می شد،در نهایت به فروپاشی قیام سعادت انجامید. پژوهش حاضر ضمن بررسی زوایای متعدد همگرایی و اتحاد خوانین علل و عوامل شکل گیری کمیته قیام سعادت،لشکرکشی نظامی رضاخان و سیاست داخلی و خارجی او و مناسبات سیاسی قدرت های شمال و جنوب را در مورد کمیته قیام سعادت مورد بحث و بررسی قرار داده و چگونگی فراز و فرود حرکت مذکور را تبیین نموده است.